ဒီေရာဂါဟာ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ဗိုင္းရပ္စ္ (Japanese Encephalitis V) ကူးစက္ခံရတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ပါတယ္။ ျခင္ကေနကူးစက္ၿပီး ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ က်ဴးလက္စ္ လို႕ေခၚတဲ့ ျခင္အမ်ိဳးအစား အကုိက္ခံရရင္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးကို ျဖစ္ေစတဲ့ ေအးဒီးစ္ျခင္က ေရၾကည္ ေရသန္႕မွာ ေပါက္ေပမယ့္ ဒီျခင္ကေတာ့ ေျမာင္းပုပ္၊ ဗြက္အုိင္၊ ေရဆုိးေတြမွာ ေပါက္ဖြားပါတယ္။

WHO ရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြအရ အာရွႏုိင္ငံေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါေတြရဲ႕ အျဖစ္အမ်ား ဆံုး အေၾကာင္းရင္းလို႕ သိရပါတယ္။ ဘယ္လိုအရြယ္မဆုိ ျဖစ္ႏုိင္သလုိ၊ ကေလးေတြမွာဆုိရင္ ၀မ္းပ်က္ ၀မ္းေလွ်ာ၊ အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါေတြေလာက္ ျဖစ္ႏႈန္းမမ်ားေပမယ့္ ေသဆံုးမႈႏႈန္းက ၃၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိပါတယ္။ မေသဆံုးခဲ့ရင္ေတာင္ အာ႐ံုေၾကာပုိင္းဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြနဲ႕က်န္ခဲ့တာ၊ ဆြံ႕အနားမၾကား ျဖစ္သြားတာ၊ တစ္သက္လံုး ပံုမွန္ျပန္မျဖစ္ေတာ့တာက ၃၀ ကေန ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ ရွိတယ္လို႕ ဆုိပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ ေအာက္ကေလးေတြမွာ စတုတၳေျမာက္ အေသအေပ်ာက္အမ်ားဆံုး ေရာဂါျဖစ္ၿပီး၊ အသက္တစ္ႏွစ္ကေန ငါးႏွစ္အထိ ကေလးေတြမွာေတာ့ တတိယေျမာက္ အေသအေပ်ာက္အမ်ားဆံုး ေရာဂါလုိ႕ သိရပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီေရာဂါကုိ အရွင္းေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုလို႕မရေသးပါဘူး။ အဓိကက ေရာဂါေတြ လကၡဏာ ေတြ ဆုိးရြားမလာေအာင္၊ လူနာက ဒီဗုိင္းရပ္စ္ပုိးကူးစက္ခံရမႈကို တြန္းလွန္ႏုိင္ေအာင္သာ လုပ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာအေနနဲ႕ေတာ့ ကေလးက အဲဒီလို ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါ ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ ေနရာေဒသ မ်ိဳးမွာ ျခင္ကုိက္ခံရတဲ့ ထိေတြ႕မႈရွိမယ္။ ဖ်ားမယ္၊ ပ်ိဳ႕အန္မယ္၊ ေခါင္းကုိက္မယ္၊ တက္မယ္၊ သတိလစ္မယ္၊ အသက္ရွဴေတြ ျမန္လာမယ္။ ဒါေတြျဖစ္လာတာနဲ႕ ဂ်ပန္ဦးေႏွာင္ေရာင္ ျဖစ္ေနၿပီလုိ႕ ယတိျပတ္ေျပာလို႕ေတာ့ မရေပမယ့္ ဒါေလးကို ေျပးသတိရေစခ်င္ပါတယ္။ ဒါဆုိ အျမန္ဆံုးေဆး႐ံုသြားၿပီး လိုအပ္တဲ့ စစ္ေဆးမႈနဲ႕ ကုသမႈေတြ ခံယူႏုိင္မွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုေတြ ေသဆံုးမႈႏႈန္းနဲ႕ ရာသက္ပန္ မသန္စြမ္းျဖစ္က်န္ခဲ့တဲ့ႏႈန္းေတြ မ်ားေပမယ့္ ၀မ္းသာစရာ ကေတာ့ ထိေရာက္ၿပီး ေဘးကင္းတဲ့ ကာကြယ္ေဆးေတြ ေပၚေနၿပီဆုိတာပါပဲ။ ႏွစ္ႀကိမ္ထိုးထားႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ၿပီး၊ တစ္ႀကိမ္နဲ႕တစ္ႀကိမ္ ၂၈ ရက္ျခားၿပီး ထုိးရပါတယ္။ မလိုလားအပ္တဲ့ ဆိုးက်ဳိးက မရွိသေလာက္ကုိ ရွားပါတယ္။ မိဘေတြက ကာကြယ္ေဆးလုိ႕ေျပာလို္က္ရင္ ကေလးကိုထိခုိက္မွာ တအား ေၾကာက္တတ္ၾကလို႕ ရွင္းျပတာပါ။ ေဆးထိုးတဲ့ ေနရာမွာ နာတာ၊ ဖ်ားတာမ်ိဳး ရွိႏုိင္တယ္။ ဘယ္သူမွ ႀကိဳမသိ ႏုိင္တဲ့ ေဆးနဲ႕ဓါတ္မတည္႕ဘူးဆုိတာမ်ိဳးကလည္း ျဖစ္ႏႈန္းတအားကုိနည္းပါတယ္။

ျပင္ပေဆးခန္းေတြမွာလည္း ထုိးေပးႏုိင္ၿပီး၊ ခုဆုိရင္ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးကို လာမယ့္ ၂၀၁၇ ႏို၀င္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔ကေန ၂၃ ရက္ေန႔အထိ ေက်ာင္းအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုး အစီအစဥ္အေနနဲ႕ ထိုးေပးေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဇင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔ကေန ၂၀ ရက္ေန႔ အထိကိုေတာ့ ျပည္သူလူထုအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္အျဖစ္ ရပ္ကြက္ထဲမွာ စုရပ္ေတြထားၿပီး အသက္ ၉ လကေန ၅ ႏွစ္အထိ ကေလးေတြ၊ ၁၅ ႏွစ္အထိ ေက်ာင္းမေနရတဲ့ကေလးေတြ၊ ေက်ာင္းအေျချပဳ ကာကြယ္ ေဆးထိုးအစီအစဥ္မွာ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ေဆးမထိုးလိုက္ရတဲ့ ကေလးေတြကို အခမဲ့ ထိုးႏွံေပးသြားမွာ ျဖစ္တယ္လို႕လည္း သိရပါတယ္။

၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလကစၿပီး အမ်ဳိးသား ကာကြယ္ေဆးထိုး အစီအစဥ္မွာ အသက္ ၉ လအရြယ္ ကေလးေတြအတြက္ ထုိးေပးရမယ့္ ကာကြယ္ေဆးအျဖစ္ ပံုမွန္ထည့္သြင္းသြားေတာ့မွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၉ လကေန ၁၅ ႏွစ္အတြင္း ကေလးေတြကို ထုိးေပးမွာကေတာ့ ဒီတစ္ၾကိမ္ပဲျဖစ္တာမို႕ မပ်က္မကြက္ ထုိးေပးၾကဖို႕ တုိက္တြန္းလိုပါတယ္။

ေရာဂါရွာေဖြရလည္း ခက္ခဲသလုိ၊ ကုသရလည္း ခက္တာမို႕ ကာကြယ္ေဆးထိုးထားျခင္းျဖင့္ ကုိယ့္ ကေလးကုိ ဒီေရာဂါကေန အေကာင္းဆံုး ကာကြယ္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။